Su ayak izi, birim işlemde tüketilen suyun miktarını ve türünü gösteren bir terimdir. Herhangi bir ürün veya hizmetin üretiminde, bir bireyin günlük yaşantısında küçük veya büyük ölçeklerde su ayak izi hesaplama işlemi yapılabilir. Bu işlem sayesinde ne kadar temiz suyun boşa harcandığı, ne kadar su tasarrufu yapılarak aynı işlemin tamamlanabileceği değerlendirilir. Ayrıca suyun türüne göre bir sınıflandırma da yapıldığından, tüketim esnasında harcanan suyun niteliğinde de gerekli düzenlemeler yapılabilir. Su ayak izi hesaplayıcı ile yapılan hesaplar, ne kadar su tasarrufu yapılması gerektiği ve bu durumun üretim sürecine etkileri hakkında bilgi vericidir. Direkt olarak su kullanımının haricinde, dolaylı yoldan yapılan su tüketimlerini ortaya çıkaran önemli bir göstergedir. Bu göstergeler baz alınarak daha fazla su tasarrufu yapmak mümkündür.
Su ayak izi üretimde harcanan suyun sadece miktarını belirtmekle kalmayan, aynı zamanda türünü ve nerede / ne amaçla harcandığını da gösteren bir göstergedir. Burada su ayak izi bileşenleri üç farklı başlıkta ele alınır.
Mavi su ayak izi, “mavi su” adı verilen kaynaklardan, yani yüzey ve yeraltı sularından oluşur. Üretimde kullanılan yer altı ve yüzey sularının hacmini belirtir. Yeşil su ayak izi ise yağmur suyu tüketimini ifade eder.
Buharlaşma ve yağış miktarları göz önünde bulundurularak hesaplanan yeşil su ayak izi, satın aldığınız herhangi bir üründe veya günlük herhangi bir alışkanlığınızda tükettiğiniz suyun kaçta kaçının yağmur suyu kaynaklı olduğunu ifade etmektedir.
Bunların yanında ‘gri su ayak izi’ mevcuttur. Ürünün üretiminde neden olduğu su kirliliğini ifade eden bu değer, birey bazlı hesaplamalarda günlük aktivitelerde bireysel olarak neden olunan su kirliliği olarak düşünülebilir. Gri su ayak izi, ürünün üretiminde kullanılan kirli su olarak algılanılmamalı, bu kirliliğin etkisini azaltmak için harcanan temiz su olarak algılanmalıdır. Bu aşamada gri su oranı yüksek olan ürünlerde, kirliliği azaltmak için harcanan tatlı su rakamsal olarak ifade edilmektedir.
Su ayak izi testi ile evsel tüketime ait hesaplama yapmak oldukça kolaydır. Doğrudan ve dolaylı olmak üzere temel olarak iki farklı başlığa ayrılan su ayak izinin hesaplanmasında metreküp cinsinden yapılan su harcamasına ek olarak bazı bilgiler gereklidir. Kişisel veya ailesel su tüketimi hesabınızı yaparken evsel tüketim, gıda ve diğer alanlardaki harcamalara dair başlıca bilgiler temel alınır. Bu bilgiler arasında yaşadığınız şehir, evde yaşayan kişi sayısı, aylık içme suyu tüketiminiz, evcil hayvanınızın olup olmaması, aracınızı ne sıklıkla yıkattığınız gibi genel harcamalara ilişkin olanlar, evsel tüketimi belirlemede etkilidir.
Gıda harcamalarında ise tükettiğiniz kırmızı et miktarı ve sıklığı, diğer gıdaların miktarı, çay – kahve tüketiminiz, bu içecekleri şekerli / şekersiz tüketiyor olmanız gibi unsurlar belirleyicidir. Ayrıca, satın aldığınız her bir üründe de su harcandığı için aylık olarak yaptığınız kıyafet, elektronik vb. harcamalar da dolaylı su tüketimi olarak su ayak izi hesabına dahil edilir. Aracınıza kaç litre benzin aldığınız, giyim ve kozmetik alışverişlerine ayırdığınız bütçe gibi birçok etmen aylık hesaplamalarda belirleyicidir.
Bu tarz parametreler baz alındığında, evinize veya şahsınıza ait tüketim şemasına uygun olarak su ayak iziniz hesaplanmış olur. İşletmeler için ise hesaplamada daha farklı bileşenler devreye girer. Üretim aşamasındaki operasyonel faaliyetler ve tedarik edilen ürünlerin üretim sürecinde harcanan su miktarları gibi bileşenler bir arada değerlendirilerek hesaplanır.
Su ayak izi, harcanan su miktarını ifade ettiğine göre doğayı korumak ve su tasarrufu yapmak için temel prensibimizin ‘su ayak izini azaltmak’ olması gerektiğini söylemek mümkündür. ‘Peki, su ayak izi nasıl azaltılır?’ derseniz; Bu soruya cevap verebilmek için öncelikle su ayak izimizin yüksek değerde olmasına sebep olan unsurları belirlememiz ve bunlar üstünde bir düzenleme yapmamız gerekir.
İşletme bazlı hesaplamalarda yapılan üretim ve tüketim oranlarının iyi değerlendirilmesi, ham madde temininin bu doğrultuda yeniden ele alınması ve üretim sürecinde geçilen aşamaların gerekliliğinin sorgulanarak daha hızlı ve tasarruflu bir üretim sürecine sahip olmanın amaçlanması gerekir. Evsel ve bireysel hesaplamalarda ise belli başlı alışkanlıklarda ve harcamalarda yapılacak düzenlemelerle büyük ölçüde su tüketimini azaltmak ve su tasarrufu yapmak mümkündür.
Kişisel ve evsel hesaplamalarda temel olarak bu konulara dikkat ettiğinizde bu değerin azalmasını sağlayabilirsiniz. Daha fazla su tasarrufu yapmanız için birkaç öneriyi şöyle sıralayabiliriz:
• Duş süresini kısaltmak
• Tekstil ve gıda harcamalarını yarıya indirmek
• Bulaşıkları makineye koymadan önce sudan geçirmemek
• Çamaşırları ön yıkamasız yıkamak
• Araba yıkama ve benzin için ayırdığınız bütçeyi sınırlandırma
• Boşa musluk açık bırakmama
• Su kaynaklarının yanı sıra elektrik ve doğal gaz gibi diğer kaynakların tüketiminde de tasarruflu kullanıma özen gösterme
• Su kirliliğine neden olan eylemlerden kaçınma
• Aylık su tüketiminizi azaltmak için aile üyeleri ile birlikte gerçekçi hedefler koyma
Su ayak izi hesaplama Finish su endeksi hesaplaması gibi araçlar; ülke bazında sahip olduğumuz ve tükettiğimiz tatlı su miktarını takip etmede oldukça işlevseldir.
Barajların doluluk oranını takip ederek su stresinin hangi aralıkta olduğunu gözlemleyebileceğiniz Finish grafikleri ve ayak izi hesaplama işlemleri ile daha yaşanabilir bir dünyaya sahip olmak için elimizden gelenin fazlasını yapmamız mümkün! Hemen, şimdi siz de ‘Yarının Suyu su ayak izi testi’ ile kolayca kendinize ve evinize ait hesaplama işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Bu sayede hangi alışkanlıklarınızı sınırlandırarak su ayak izinizi azaltabileceğinizi kendiniz görebilirsiniz. Hemen şimdi testinizi yapın; daha çok su tasarrufu sağlamanın yollarını keşfedin!
